วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ 18 ส.ค. ประวัติวันวิทยาศาสตร์
18 สิงหาคม วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญของไทย และแน่นอนว่าเป็นวันสำคัญของวงการวิทยาศาสตร์และ ดาราศาสตร์ไทย ซึ่งกำหนดให้ทุกวันที่ 18 สิงหาคม ของทุกปี เป็นวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ เพราะเป็นวันที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงได้ทอดพระเนตรสุริยุปราคาเต็มดวง เมื่อ พ.ศ. 2411 นั่นเอง
เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จพระราชดำเนินชลมาครและสถลมารค ทอดพระเนตรสุริยุปราคาเต็มดวง ที่ทรงคำนวณล่วงหน้าไว้ 2 ปี ว่าจะเกิดในวันอังคาร ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 10 ปีมะโรง โดยจะเห็นหมดดวงที่หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ตรงเกาะจานไปถึงปราณบุรี ลงไปถึงจังหวัดชุมพร จึงได้โปรดเกล้าให้สร้างค่ายหลวงและพลับพลาที่ประทับ และนำคณะนักดาราศาสตร์จากประเทศฝรั่งเศสเข้าร่วมสังเกตการณ์ด้วย
และด้วยผลการคำนวณที่แม่นยำของรพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เซอร์แฮรี ออด จึงได้บันทึกเหตุการณ์ไว้ว่า “พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระสำราญมาก เพราะการคำนวณเวลาสุริยุปราคาของพระองค์ ได้พิสูจน์ว่าถูกถ้วนสมบูรณ์ที่สุด ยิ่งกว่าชาวยุโรปคำนวณไว้ได้เสียอีก”
ต่อมา สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ มีแนวคิดที่จะถือว่าวันที่ 18 สิงหาคม เป็นวิทยาศาสตร์ไทย ต่อมาจนวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2525 คณะรัฐมนตรีได้มีมติเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็น “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” พร้อมทั้งกำหนดให้วันที่ 18 สิงหาคม ของทุกปี เป็น “วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ” จนทุกวันนี้
วัตถุประสงค์ของการจัดวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
- เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติและพระปรีชาสามารถด้านวิทยาศาสตร์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- เพื่อเป็นการส่งเสริมและเผยแพร่ผลงานด้านการค้นคว้า และวิจัยทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี ซึ่งมีความจำเป็นต่อการพัฒนาประเทศ
- เพื่อสนับสนุนโครงการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ แก่นักประดิษฐ์รุ่นต่อไป
- เพื่อส่งเสริมความร่วมมือระหว่างภาครัฐและ เอกชนในการนำวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยีมาพัฒนาประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ
คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ. 2532 พิทักษ์สิ่งแวดล้อมของชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2533 เพิ่มคุณค่าทรัพยากรธรรมชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2534 ขจัดมลพิษทุกชีวิตจะปลอดภัย
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2535 เปลี่ยนขาดทุนให้เป็นกำไร โดยใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2536 วิทยาศาสตร์พัฒนาเศรษฐกิจ เพิ่มคุณค่าชีวิต พิทักษ์สิ่งแวดล้อม
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2537 ขจัดปัญหาน้ำของชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2538 เทคโนโลยีสารสนเทศก้าวไกล เศรษฐกิจไทยมั่นคง
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2539 วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก้าวไกล พัฒนาชาติไทยให้ก้าวหน้า
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2540 พัฒนาคน พัฒนาชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2541 พัฒนาเศรษฐกิจด้วยวิทยาศาสตร์ พัฒนาชาติด้วยภูมิปัญญาไทย
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2542 วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก้าวไกล เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตไทยที่ยั่งยื่น
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2543 พัฒนาคน พัฒนาชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2544 วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี เพื่อเศรษฐกิจและสังคมไทย
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2545 เหมือนกับช่วงปี 2544
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2546 เส้นทางแห่งการค้นพบวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คุณค่าแห่งภูมิปัญญา เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2547 เศรษฐกิจของชาติมีปัญหา วิทยาศาสตร์มีคำตอบ
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2548 วิทยาศาสตร์คือความรู้สู่ความสำเร็จ
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2549 เศรษฐกิจพอเพียง เคียงคู่ไทย ก้าวไกลด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2550 วิทยาศาสตร์สร้างปัญญาในสังคม
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2551 วิทยาศาสตร์สร้างชาติ สร้างอนาคต
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2552 วิทยาศาสตร์ก้าวไกล นำไทยก้าวหน้า
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2553 จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ.2554 จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์
- คำขวัญวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ. 2555 วิทยาศาสตร์คือความรู้สู่ความสำเร็จ
กิจกรรมในวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
โดยทั่วไปในวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ จะมีกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ และเป็นกิจกรรมเชิดชูดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล่าเจ้าอยู่หัว โดยส่วนมากจะมีกิจกรรมดังนี้
- จัดกิจกรรมส่งเสริมงานด้านวิทยาศาสตร์และ สิ่งประดิษฐ์ต่างๆ ทั้งในสถาบันการศึกษาและ หน่วยงานต่างๆ
- ร่วมพิธีวางมาลา เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- จัดนิทรรศการเผยแพร่พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว